Uprawnienia SEP – Czym są i jak je zdobyć?

Coraz więcej osób decyduje się zdobyć uprawnienia SEP. Najpierw trzeba ukończyć kurs SEP, a po zdaniu egzaminu SEP zyskuje się nowe uprawnienia. Pozwalają one wykonywać odpowiedzialną pracę przy obsłudze lub nadzorze urządzeń albo instalacji elektrycznych, energetycznych lub gazowych. 

Przeważnie pisze i mówi się o uprawnieniach SEP, chociaż fachowo nazywa się to nieco inaczej: to świadectwa kwalifikacyjne dla osób zajmujących się eksploatacją albo dozorem urządzeń elektrycznych, energetycznych i gazowych. W tym artykule będziemy jednak używali określenia „uprawnienia SEP”, ponieważ przyjęło się ono i jest powszechnie używane. Wyjaśnimy, co dają takie uprawnienia, jakie są rodzaje uprawnień i ich zakres, jakie warunki trzeba spełnić, żeby zyskać uprawnienia SEP i w końcu jak zdobyć tego rodzaju uprawnienia. Zapraszamy do lektury.

Co dają uprawnienia SEP?

Uprawnienia SEP przydają się w różnych sytuacjach. Zanim jednak wyjaśnimy to dokładniej, należy rozszyfrować skrót SEP. Chodzi o Stowarzyszenie Elektryków Polskich. To właśnie to stowarzyszenie wydaje świadectwo kwalifikacyjne, o którym wcześniej napisaliśmy w tym artykule.

Dlaczego warto uzyskać uprawnienia SEP? Przede wszystkim takie uprawnienia ułatwiają zdobycie lepszej pracy. Na wiele stanowisk związanych z obsługą lub dozorem urządzeń elektrycznych i energetycznych  pracodawcy żądają okazania uprawnień SEP. Osoba z takimi uprawnieniami bez problemu znajdzie pracę jako elektryk, pracownik w fabryce motoryzacyjnej, przy produkcji elektronicznych podzespołów, a nawet przy usuwaniu różnych awarii związanych z instalacjami elektrycznymi.

Grupy uprawnień SEP

Uprawnienia SEP pozwalają wykonywać dwa rodzaje prac. Pierwsze z nich o oznaczeniu „E” dotyczą eksploatacji instalacji, a także urządzeń instalacji i sieci elektroenergetycznych oraz gazowych. Drugi rodzaj prac oznaczonych literką „D” to dozór instalacji i sieci elektroenergetycznych oraz gazowych.

W przypadku SEP możliwe jest zdobycie uprawnień w trzech grupach:

• Kursy elektryczne G1 — ta grupa uprawnień SEP jest dedykowana osobom, które na co dzień zajmują się dozorem albo eksploatacją sieci elektroenergetycznych wytwarzających i przesyłających energię elektryczną lub dozorem urządzeń elektrycznych, albo ich obsługą (uprawnienia elektryczne). 
• Kursy energetyczne G2 – ta grupa uprawnień SEP jest przeznaczona dla osób zajmujących się obsługą albo dozorem urządzeń, instalacji i sieci cieplnych (uprawnienia energetyczne).
• Kursy gazowe G3 – ta grupa uprawnień SEP jest z kolei przeznaczona dla osób zajmujących się obsługą albo dozorem urządzeń, instalacji i sieci gazowych wytwarzających oraz przesyłających gaz, jak również przeznaczonych do magazynowania paliw gazowych (uprawnienia SEP na instalacje gazowe i sieci gazowe).

Do tego każde z tych uprawnień obejmuje różne opcje związane ze specyfiką pracy oraz zależne od rodzaju urządzeń.

Uprawnienia elektryczne

Uprawnienia G1 pozwalają pracować z takimi urządzeniami i sieciami jak:

• urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne  o napięciu do 1 kV (SEP do 1 kV);
• urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu powyżej 1 kV (uprawnienia elektryka powyżej 1 kV);
• urządzenia prądotwórcze przyłączone do krajowej sieci elektroenergetycznej, gdzie napięcie znamionowe może mieć dowolną wysokość;
• elektryczne urządzenia przeznaczone do elektrolizy;
• elektryczna sieć trakcyjna;
• oświetlenie uliczne;
• urządzenia przeznaczone do działań ratowniczo-gaśniczych;
• urządzenia wojskowe;
• urządzenia sterowania, kontroli i pomiaru;
• zespoły prądotwórcze powyżej 50 kW.

Uprawnienia energetyczne

Z uprawnieniami SEP G2 można obsługiwać takie urządzenia i instalacje jak:

• turbiny parowe oraz napędzane wodą do 50 kW;
• urządzenia energetyczne, instalacje cieplne z przesyłem ciepła powyżej 50 kW;
• urządzenia wentylacji, chłodnictwa i klimatyzacji powyżej 50 kW;
• urządzenia przemysłowe na parę lub gorącą wodę powyżej 50 kW;
• pompy i wentylatory o mocy powyżej 50 kW;
• instalacje sprężonego powietrza i sprężarki powyżej 20 kW;
• urządzenia przeznaczone do działań ratowniczo-gaśniczych;
• urządzenia wojskowe;
• urządzenia sterowania, kontroli i pomiaru;
• piece przemysłowe powyżej 50 kW;
• urządzenia do magazynowania paliw powyżej 100 Mg;
• kotły gazowe, parowe i wodne powyżej 50 kW.

Uprawnienia gazowe

Posiadanie uprawnień SEP G3 pozwala na obsługę i dozór takich urządzeń oraz instalacji jak:

• sieci gazowe rozdzielcze do 0,5 MPa;
• sieci gazowe przesyłowe powyżej 0,5 MPa;
• turbiny gazowe;
• urządzenia sterowania, kontroli i pomiaru;
• odbiorniki paliw gazowych powyżej 50 kW;
• instalacje gazowe i urządzenia do 5 kPa;
• instalacje gazowe i urządzenia powyżej 5 kPa;
• instalacje do magazynowania gazu;
• urządzenia do przetwarzania paliw gazowych;
• generatory gazu.

Jak zdobyć uprawnienia SEP?

O uprawnieniach SEP często można przeczytać w ogłoszeniach o pracę. Jakie warunki trzeba jednak spełnić, żeby zdobyć takie uprawnienia? Okazuje się, że nie są one szczególnie wygórowane. Nie trzeba nawet kończyć szkoły średniej czy studiów, wystarczy podstawowe wykształcenie. Istotne jest jednak to, żeby osoba ubiegająca się o uprawnienia SEP ukończyła 18 lat, a więc musi być pełnoletnia. Potem wykonywanie zawodu elektryka lub specjalisty od instalacji energetycznych albo gazowych stoi już otworem. Wystarczy zdać egzamin, który organizuje Stowarzyszenie Elektryków Polskich. Aby przystąpić do takiej weryfikacji wiedzy, trzeba najpierw ukończyć kursy SEP.

Szkolenia SEP — jak wyglądają?

Szkolenia SEP to dobre rozwiązanie, gdy chce się zyskać nowe kompetencje na rynku pracy, ale i wtedy, gdy chcemy zdobyć nową wiedzę. Nie ma ściśle ustalonej długości szkolenia SEP. W zależności od liczby uczestników taki kurs może trwać od kilku do nawet kilkunastu godzin. Kursy energetyczne, kursy elektryczne i gazowe organizują firmy szkoleniowe, ale egzamin jest zawsze zdawany przed komisją SEP. Kursy są organizowane w całym kraju, a nawet mogą być prowadzone specjalnie dla konkretnych zakładów pracy. Część szkoleń organizowana jest również w formie online, co ułatwia wzięcie w nich udziału. Wtedy nie trzeba nawet dojeżdżać do placówek szkoleniowych.

Po zakończeniu kursu należy złożyć wniosek o przeprowadzenie egzaminu przed komisją, co wiążę się również z opłatą. Egzamin ma formę ustną i można go zaliczyć lub oblać, nie ma żadnych pośrednich ocen. Wynik negatywny oznacza, że do egzaminu należy przystąpić ponownie.

Jak odnowić uprawnienia SEP?

Świadectwa kwalifikacyjne potwierdzające uprawnienia SEP są zawsze wydawane na 5 lat. Do 2010 roku takie uprawnienia były bezterminowe. Co po okresie 5 lat? Aby odnowić uprawnienia SEP, trzeba raz jeszcze ukończyć szkolenie i zdać egzamin przed komisją SEP. Dlaczego wprowadzono takie wymagania? Postęp technologiczny jest bardzo szybki. Odnowienie uprawnień po 5 latach pozwala poznać nowe rozwiązania techniczne i być na czasie z nowymi technologiami.

Uprawnienia SEP to dobre rozwiązanie, żeby nie tylko poszerzyć swoją wiedzę, ale i zdobyć nowe kwalifikacje. Dzięki temu dostaje się szansę na zdobycie lepszej pracy i na rozwój kariery zawodowej.