Najlepsze praktyki w zakresie serwisowania żurawi wieżowych

Regularne serwisowanie żurawi wieżowych, potocznie zwanych dźwigami, to absolutna podstawa ich bezpiecznej eksploatacji. Praca operatora wykonywana jest w szczególnie wymagających warunkach, a samo urządzenie narażone jest na duże obciążenia, niekorzystne warunki pogodowe czy uszkodzenia poszczególnych podzespołów. Sprawdź, jakie są polecane praktyki w zakresie serwisowania żurawi wieżowych i zapewnij sobie ich płynne, bezpieczne działanie. 

Jakie zagrożenia wiążą się z pracą operatora żurawia wieżowego?

Operator żurawia wieżowego pracuje na dużych wysokościach i często w trudnych warunkach atmosferycznych. Silne podmuchy wiatru, ograniczona widoczność oraz konieczność precyzyjnego manewrowania ładunkami sprawiają, że każdy błąd może prowadzić do poważnych konsekwencji.

Jednym z największych zagrożeń jest utrata kontroli nad ładunkiem. Jeśli mechanizmy podnoszenia lub opuszczania zawiodą, może dojść do upuszczenia ładunku, co stanowi ogromne ryzyko dla pracowników znajdujących się poniżej. Dodatkowo przemęczenie operatora przebywającego w kabinie żurawia i długotrwała praca w wymagających warunkach mogą obniżyć jego koncentrację, co zwiększa prawdopodobieństwo popełnienia błędu.

Kolejnym problemem jest przeciążenie urządzenia. Przekroczenie maksymalnego udźwigu może prowadzić do uszkodzenia konstrukcji, awarii systemów zabezpieczających lub nawet przewrócenia się całej maszyny. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie instrukcji żurawia i stałe monitorowanie obciążenia. Nie można także ignorować wpływu warunków pogodowych – silny wiatr może spowodować niekontrolowane ruchy ładunku, co stanowi zagrożenie zarówno dla operatora, jak i dla innych osób na placu budowy. W takich sytuacjach żuraw powinien być odpowiednio zabezpieczony, a prace wstrzymane do momentu poprawy warunków.

Na jakie usterki lub uszkodzenia narażone są żurawie wieżowe?

Żurawie wieżowe są maszynami o skomplikowanej konstrukcji, a każda ich część podlega intensywnemu zużyciu. Najczęściej występujące usterki to:

• Awaria mechanizmu podnoszenia – zużycie lin nośnych, przetarcie pasów lub uszkodzenie bębnów może prowadzić do problemów z podnoszeniem ładunków. Regularna kontrola i wymiana tych elementów jest kluczowa dla bezpiecznej eksploatacji.
• Uszkodzenia konstrukcji nośnej – korozja, pęknięcia spawów czy deformacje profili stalowych mogą osłabić całą konstrukcję żurawia, co grozi poważną awarią. Żurawie pracujące w trudnych warunkach, np. w pobliżu wody lub na terenach przemysłowych, są szczególnie narażone na tego typu problemy.
• Problemy z układem sterowania – awaria elektrycznych systemów sterujących może prowadzić do nieprawidłowego działania mechanizmów podnoszenia lub obracania żurawia. Może to skutkować niekontrolowanymi ruchami ramienia i stanowić poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa.
• Zużycie hamulców – układ hamulcowy odpowiada za stabilizację ładunku i kontrolowanie ruchu żurawia. Niesprawne hamulce mogą prowadzić do niekontrolowanego opuszczania lub przemieszczania ładunku, co może powodować wypadki.

Obsługa i serwisowanie dźwigów a obowiązujące przepisy BHP – co trzeba wiedzieć?

Jednym z kluczowych dokumentów regulujących kwestie bezpieczeństwa i higieny pracy z wykorzystaniem tego typu urządzeń jest Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi wieżowych i szybkomontujących z 2018 roku, wydane przez Ministerstwo Rozwoju i Finansów. Dokument wprowadził szereg zmian, które mają bezpośredni wpływ na bezpieczną pracę żurawia, ochronę operatorów oraz zabezpieczenie najbliższego otoczenia. 

Przepisy regulują takie kwestie jak:

• wymagania dotyczące organizacji pracy – m.in. przygotowanie instrukcji bezpieczeństwa prac transportowych przez organizatora, opracowanie procedur ewakuacyjnych, regulacje w sprawie prowadzenia książki dyżurów, gdzie wpisywane są uwagi dot. stanu żurawia, ustalenie zasad komunikacji między operatorem i sygnalistą w czasie pracy (porozumiewanie się w przypadku awarii urządzenia komunikacyjnego z wykorzystaniem sygnałów ręcznych, które są określone w § 22 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy);
• konkretne ograniczenia – np. zakaz wykonywania prac leżących w zakresie obowiązków hakowego i sygnalisty jednocześnie przez jedną osobę, zmianowy czas pracy maks. 8 godz. w ciągu dnia itd.;
• dodatkowe wyposażenie żurawia – m.in. termometr wewnętrzny, sygnał ostrzegawczy itd.;
• pozostałe aspekty – takie jak oświetlenie żurawia i terenu jego pracy.

Najlepsze praktyki w zakresie serwisowania żurawi wieżowych

Serwisowanie żurawi wieżowych wymaga systematyczności i przestrzegania kluczowych zasad, aby zapewnić bezpieczeństwo, niezawodność i wydajność maszyn. Regularne przeglądy są niezbędne – operator powinien codziennie sprawdzać stan lin, haków, hamulców oraz układów elektrycznych, a wykwalifikowany personel musi przeprowadzać szczegółowe przeglądy okresowe. Wszystkie czynności serwisowe, naprawy i konserwacje należy dokumentować w księdze serwisowej, podając daty, opis prac i wymienione części. Personel powinien być regularnie szkolony w zakresie bezpiecznej eksploatacji, rozpoznawania usterek oraz procedur awaryjnych.

Kontrola stanu technicznego obejmuje sprawdzanie elementów nośnych (lin, haków, zawiesi), elektrycznych oraz mechanizmów ruchu. Regularne czyszczenie i smarowanie ruchomych części, takich jak łożyska czy przekładnie, jest kluczowe dla utrzymania sprawności maszyny. Pamiętaj o wymianach części na oryginalne lub certyfikowane zamienniki, nie przekraczając ich żywotności. Przed rozpoczęciem prac serwisowych zawsze należy zablokować maszynę i zabezpieczyć strefę prac, a personel powinien stosować odpowiednie środki ochrony indywidualnej.

Warto przeprowadzać próby obciążeniowe i testy funkcjonalne po większych naprawach lub przeglądach, aby upewnić się, że żuraw działa prawidłowo. W przypadku awarii należy natychmiast wstrzymać pracę i zastosować procedury awaryjne. Monitoruj warunki środowiskowe, unikając pracy w ekstremalnych warunkach pogodowych, a w przypadku pracy w trudnych warunkach regularnie sprawdzaj elementy pod kątem korozji.

Nie zapominaj o analizach ryzyka i audytach bezpieczeństwa, aby identyfikować potencjalne zagrożenia i wprowadzać środki zaradcze. Rozważ modernizację starszych żurawi, instalując nowoczesne systemy bezpieczeństwa, takie jak ograniczniki obciążenia czy kamery monitorujące. Warto pozostawać w kontakcie z ekspertami Urzędu Dozoru Technicznego, aby zapewnić zgodność z przepisami. Planuj długoterminową eksploatację, uwzględniając żywotność maszyny i koszty utrzymania, a w razie potrzeby rozważ inwestycję w nowoczesne technologie. Dzięki tym praktykom można zminimalizować ryzyko awarii i wypadków, zapewniając bezpieczną i efektywną pracę żurawi wieżowych.

Pamiętaj o regularnej, profesjonalnej konserwacji żurawi wieżowych – zadbaj o bezpieczeństwo swoje i innych

Serwisowanie i konserwacja żurawi wieżowych to nie tylko kwestia zgodności z przepisami, ale przede wszystkim troska o bezpieczeństwo wszystkich osób pracujących na budowie. Nawet drobne usterki mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, dlatego warto przestrzegać harmonogramu przeglądów i nie bagatelizować pierwszych oznak awarii.

Inwestowanie w regularną diagnostykę i profesjonalny serwis pozwala uniknąć kosztownych przestojów, zwiększa wydajność pracy i przedłuża żywotność sprzętu. Sprawny żuraw to gwarancja bezpiecznej i efektywnej pracy – zarówno dla operatora, jak i dla całej ekipy budowlanej.