Bezpieczna eksploatacja suwnic

Suwnice to urządzenia dźwigowo-transportowe pracujące w ruchu przerywanym, które są zaliczanie do urządzeń transportu bliskiego (UTB). Konstrukcja suwnicy składa się z części nośnej (tzw. mostu poruszającego się po torach) oraz wciągnika lub wciągarki, które przemieszczają się po moście, transportując ładunki. Obsługą takich urządzeń mogą zajmować się tylko osoby posiadające uprawnienia wydane przez urząd Dozoru Technicznego.

Suwnice pozwalają na przenoszenie bardzo ciężkich ładunków, dlatego stosuje się je w zakładach produkcyjnych, w transporcie oraz w branży magazynowej i przeładunkowej. Wszystkie suwnice podlegają kontroli Urzędu Dozoru Technicznego.

Klasyfikacja suwnic

Suwnice można podzielić pod względem cech konstrukcyjnych. W tej kategorii znajdą się przede wszystkim suwnice pomostowe natorowe, w których część nośna opiera się na górnym torze jezdnym i suwnice pomostowe podwieszane, które charakteryzują się mostem podwieszanym od spodu na dolnej części toru.

Dodatkowo można wyróżnić następujące suwnice:

• bramowe – określane jako wyciągarki bramowe lub suwnice portalowe; część nośna opiera się na torze za pomocą podpór;
• półbramowe – opierające się z jednej strony na torze jezdnym, a z drugiej – na estakadzie;
• wspornikowe – w tym przypadku część nośna ma kształt wspornika;
• kolumnowe – wyglądają jak suwnice pomostowe, jednak mają dodatkową kolumnę;
• modułowe – są lekkie, składają się z półzamkniętych profili modułowych oraz z systemu podwieszeń przegubowych, które mocowane są bezpośrednio do stropu.

Innym kryterium klasyfikacji suwnic dokonywane jest ze względu na rodzaj napędu. W tej kategorii znajdują się suwnice ręczne, elektryczno-ręczne, elektryczne, hydrauliczne i pneumatyczne.

Regulacje prawne dotyczące suwnic

Według PN-M-4500:1996 „suwnica to dźwignica, w której urządzenie chwytające jest podwieszone do wciągarki przejezdnej, wciągnika lub żurawia przemieszczającego się po moście”. Maszyny te zaliczane są do urządzeń transportu bliskiego i służą do przenoszenia ładunków na niewielkie odległości. Transport bliski ogranicza się na ogół do przestrzeni jednego przedsiębiorstwa lub placu budowy.

W procesie eksploatacji suwnic może brać udział tylko wykwalifikowana kadra posiadająca uprawnienia wydawane przez Urząd Dozoru Technicznego. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych osoby obsługujące i konserwujące suwnice muszą legitymować się odpowiedni zaświadczeniem kwalifikacyjnym potwierdzającym umiejętności praktycznego wykonywania czynności na urządzeniu oraz znajomością norm i przepisów prawnych z tego zakresu.

W przypadku suwnic „eksploatacja” ma szersze znaczenie, ponieważ obejmuje nie tylko obsługę i konserwację, ale także cały zespół działań organizacyjno-technicznych i ekonomicznych ludzi z urządzeniem. Suwnica jest eksploatowane w procesie produkcyjnym, ale także w trakcie naprawiania przez konserwatora.

Zgodnie z przepisami Ustawy o dozorze technicznym oraz Rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego właściciel suwnicy ma obowiązek rejestracji urządzenia i przestrzegania terminów przeglądów.

Właściwa obsługa suwnic

Właściwa obsługa suwnic to oprócz utrzymania w odpowiednim stanie infrastruktury w zakładzie dbałości o porządek w miejscu pracy oraz używania właściwych środków ochrony indywidualnej i odzieży roboczej, podstawowa eksploatacja suwnic w sposób zapewniający utrzymanie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa.

Prawo polskie w trosce o bezpieczeństwo pracy z wykorzystaniem urządzeń transportu bliskiego, w tym także suwnic, przewiduje możliwość stosowania kar dla przedsiębiorców, którzy nie zapewniają odpowiednich warunków pracy w miejscu pracy. Zgodnie z ustawą eksploatując maszynę bez zgody lub wbrew decyzji UDT, przedsiębiorca może odpowiadać finansowo lub podlegać karz pozbawienia wolności.

Suwnice są dźwigami używanymi do przemieszczania dużych i ciężkich ładunków. Nieprawidłowy lub niedbale przeprowadzony proces eksploatacji urządzenia może spowodować zagrożenie dla życia i zdrowia człowieka.

Obowiązki operatora suwnic

Operator suwnicy swoją pracę powinien rozpoczynać od realizacji formalnej części obowiązków. Pierwszym z nich jest zapoznanie się z procesem technologicznym pracy. Operator musi sprawdzić drogi komunikacyjne, którymi będzie przemieszczała się suwnica. Informacja na ten temat musi znaleźć się w dzienniku obsługi codziennej. Dodatkowo operator powinien zapoznać się z instrukcją obsługi urządzenia i sprawdzić ważność dokumentów dopuszczających suwnicę do użytku.