Żurawie wieżowe – wymagania prawne dot. dokumentacji i konserwacji tych urządzeń

Żurawie wieżowe to dźwignice, które składają się ze stacjonarnego lub jezdnego podwozia, wysięgnika poziomego lub nachylonego, a także z pionowego masztu. Żurawie wieżowe – należące do Urządzeń Transportu Bliskiego (UBT) wykorzystywane na budowach służą do podnoszenia gabarytowych i ciężkich ładunków w obrębie placów budów za pomocą haka opuszczanego z wysięgnika żurawia. Żurawie wieżowe wykorzystywane są również w przemyśle, transporcie i logistyce, a także w branży drogowej.

Każdy żuraw podlega dozorowi technicznemu, co wiąże się z koniecznością zachowania odpowiednich wymagań związanych z dokumentacją oraz konserwacją tych urządzeń.

Podstawa prawna dotycząca eksploatacji, konserwacji i dokumentacji żurawi wieżowych

W polskiej wykładni prawa istnieją dwa podstawowe zapisy kompleksowo regulujące wykorzystywanie żurawi wieżowych. Są to:

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. 2012 nr 0 poz. 1468), wydane na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy o dozorze technicznym;
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 października 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego (Dz. U. Nr 193, poz. 1890);
• Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz. 1321, ze zm.) z późniejszymi zmianami;
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. Nr 79, poz. 849), zmienione rozporządzeniem z dnia 20 lutego 2003 r. (Dz. U. Nr 50, poz. 426), wydane na podstawie art. 23 ust. 5 ustawy o dozorze technicznym.

Wymagania prawne dotyczące dokumentacji żurawi wieżowych

Wymagania względem dokumentacji technicznej regulowane są przez:

• 58 rozporządzenia MG z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn;
• 50 rozporządzenia MG z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa;
• 4 ust. 2 punkty 1-8 rozporządzenia MGPiPS z dnia 29 października 2003 r.

Wedle tych rozporządzeń:

• żurawie powinny być wyposażone w oryginalną lub przetłumaczoną instrukcję sporządzoną w co najmniej jednym język urzędowym UE;
• w instrukcji powinny znaleźć się informacje m.in. o: oznaczeniu maszyny, generowanym hałasie, informacje ułatwiające konserwację, przewidywane zastosowanie maszyny, informacje o stanowiskach roboczych, informacje o bezpiecznej eksploatacji;
• dokumentacja powinna zawierać: opis techniczny, schematy elektryczne, hydrauliczne i pneumatyczne, kopię świadectw badania UDT, dokumentację uzupełniającą, schemat zasilania.

Wymagania prawne dotyczące konserwacji żurawi wieżowych

Wedle podstawy prawnej (Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 października 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego, wydane na podstawie art. 23 ust. 5 ustawy o dozorze technicznym.) żurawie wieżowe muszą przechodzić okresowe badania konserwacyjne potwierdzane podpisem w dzienniku konserwacji przez uprawnionego konserwatora. Wszelkie prace konserwacyjne przeprowadzane są po unieruchomieniu urządzenia. Ustawa reguluje również wszelkie wymagane czynności konserwatorskie, a także spis najpowszechniejszych usterek i nieprawidłowości występujących podczas eksploatacji żurawi wieżowych z rekomendowanym sposobem ich usunięcia.

Do najważniejszych czynności konserwacyjnych zalicza się:

• przestrzeganie warunków eksploatacji urządzenia;
• dokonywanie terminowych przeglądów konserwacyjnych;
• bieżące usuwanie usterek;
• prowadzenie dziennika konserwacyjnego;
• niezwłoczne powiadamianie o wykrytych nieprawidłowościach.