Żuraw samojezdny, zwany też samochodowym, to urządzenie bardzo użyteczne podczas wykonywania wielu prac o charakterze budowalnym i montażowym oraz podczas przeładunku. Sprzęt taki wyróżnia się charakterystyczną budową i może być obsługiwany wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje. Podczas podnoszenia najcięższych ładunków może być konieczna praca dwóch żurawi.
Zgodnie z definicją, żurawie samojezdne to rodzaj urządzeń dźwigowych. Są one umieszczone na podwoziu pojazdu ciężarowego lub na specjalnym podwoziu samojezdnym, które jest dostosowane do tego typu sprzętu. Żuraw samojezdny ma charakterystyczną budowę, jego głównymi elementami są wciągarki oraz wychylny wysięgnik, znajdujący się na tzw. pomoście obrotowym. Dzięki takiej budowie urządzenie to może być wykorzystywane w dwóch trybach: dźwigowym i transportowym. Żuraw samojezdny umożliwia wygodne podnoszenie, a następnie opuszczanie ładunku oraz jego swobodne przemieszczanie.
Wyróżniamy kilka typów żurawi samojezdnych, różnią się rodzajem podwozia lub napędu. Pod względem typu podwozia wyróżniamy następujące żurawie:
Żurawie samojezdne mogą także mieć różne rodzaje napędu, np. spalinowo-mechaniczne, spalinowo-elektryczne lub spalinowo-hydrauliczne.
Praca operatora żurawia samojezdnego wiąże się z dużą odpowiedzialnością za bezpieczeństwo swoje oraz innych pracowników. Dodatkowo osoba taka odpowiada za sprzęt, który użytkuje, jest on często dość kosztowny. Aby obsługiwać żurawia samojezdnego, trzeba mieć specjalne kwalifikacje i uprawnienia. Można je zdobyć po ukończeniu specjalistycznego kursu i zaliczeniu egzaminu państwowego przed komisją Urzędu Dozoru Technicznego. Kurs taki obejmuje zajęcia teoretyczne oraz praktyczną naukę obsługi żurawia. Aby przystąpić do szkolenia, trzeba być osobą pełnoletnią, posiadać przynajmniej wykształcenie podstawowe.
Operator dźwigu przed rozpoczęciem pracy powinien wyposażyć się w środki ochrony osobistej, zapewnione przez pracodawcę, są to m.in. kask oraz ochronniki słuchu. Podczas wykonywania prac budowalnych, a także w trakcie przybywania na obszarze obejmującym te prace, wymagana jest odzież ochronna. Operator żurawia zobowiązany jest do przeprowadzania kontroli niezbędnych dokumentów. Należy sprawdzić, czy pozwolenie UDT na eksploatację żurawia jest ważne i czy w dzienniku konserwacji potwierdzono wykonanie wszystkich przeglądów konserwacyjnych. Dodatkowo warto upewnić się, czy na wyposażeniu urządzenia dostępna jest instrukcja jego eksploatacji i stanowiskowa instrukcja obsługi.
Ważną sprawą przed rozpoczęciem pracy jest dokonanie oceny ogólnego stanu technicznego urządzenia, zgodnie z instrukcją eksploatacji. Operator dźwigu powinien sprawdzić obecność i czytelność oznakowania na żurawiu. Warto zweryfikować widoczność tabliczek ostrzegawczych i informacyjnych oraz stan urządzeń zabezpieczających, układ hydrauliczny, bezpieczeństwo łączników, a także czy nie występują w urządzeniu wycieki oleju. Dodatkowo operator dźwigu powinien sprawdzić mechanizm podnoszenia, zmiany wysięgu i jazdy w celu wykrycia uszkodzeń, stan elementów jezdnych i części odpowiedzialnych za stateczność żurawia. Skontrolować należy także panel sterowniczy, działanie elementów sterowniczych, oraz oświetlenia i sygnalizacji. Po zakończeniu kontroli operator zapisuje jej wyniki w dokumentacji eksploatacyjnej. Do pracy można przystąpić tylko wtedy, gdy urządzenie jest w dobrym stanie technicznym. W sytuacji, gdy zostały znalezione jakieś nieprawidłowości, należy urządzenie wyłączyć i powiadomić pracodawcę o usterkach.
Po skontrolowaniu urządzenia, zanim operator żurawia przystąpi do pracy, powinien ustalić z pracodawcę jasny zakres zadań do wykonania. Każda wykonywana w miejscu pracy czynność jest opisana w stanowiskowej instrukcji obsługi, która powinna być bezwarunkowo przestrzegana. Znane musi być dokładne miejsce założenia oraz podniesienia ładunku, z uwzględnieniem charakterystyki konkretnego żurawia. Istotne jest określenie parametrów przenoszonych ładunków, tak aby nie przekraczać dopuszczalnego udźwigu urządzenia. Po określeniu tych informacji należy wyznaczyć obszar, na którym będzie wykonywana praca z użyciem żurawia. Teren, na którym istnieje zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi należy odgrodzić taśmą ostrzegawczą lub barierkami. Podczas przemieszczenia ładunku, w obszarze niebezpiecznym nie powinny przebywać osoby postronne. Po wykonaniu wszystkich czynności związanych z bezpieczeństwem w miejscu pracy operator może przystąpić do rozstawiania żurawia.
Zgodnie z § 4 ust.2. Rozporządzenia w sprawie warunków eksploatacji urządzeń transportu bliskiego w przypadku warunków eksploatacji UTB takich jak m.in. podnoszenie i przenoszenie ładunku przez co najmniej dwa urządzenia transportu bliskiego, to eksploatujący ma obowiązek opracować szczegółowe warunki eksploatacji. Te warunki muszą dokładnie opisywać czynności organizacyjno-techniczne, jakie zostaną podjęte, aby ograniczyć ryzyko związane z eksploatacją UTB w tandemie.
„Rozporządzenie o wykonywaniu pracy” zawiera taką informację o operacjach podnoszenia ładunku przez więcej niż jeden żuraw: „Jeżeli konieczne jest podniesienie jednego ładunku przez więcej niż jedno urządzenie dźwignicowe i nie ma możliwości ręcznego sterowania ładunkiem, należy stworzyć procedury gwarantujące, że praca operatorów zostanie skoordynowana w sposób pozwalający na zapewnienie pełnego bezpieczeństwa”.
Do wykonywania podnoszenia tandemowego należy używać dwóch żurawi o takim samym udźwigu oraz zblocza, składającego się z rolki i haka. Przy pracy żurawi o takim samym udźwigu dopuszczalna waga ładunku wynosi 75% sumy ich udźwigów. Operacje podnoszenia tandemowego stawiają wysokie wymagania zarówno pod względem kierowania, jak i planowania. W związku z tym bardzo ważne jest, aby osoba odpowiedzialna za kierowanie operacją zadbała o wykonanie wszystkich badań i testów, a także ustaliła ciężaru i punktu ciężkości ładunku oraz dokonała oceny ryzyka przed rozpoczęciem operacji. Niezwykle istotne jest także, aby praca tandemowa żurawi samojezdnych była przeprowadzona pod kierownictwem osoby mającej doświadczenie w tego typu operacjach.
W trakcie podnoszenia kierujący pracą musi mieć stały kontakt z operatorami żurawi samojezdnych, np. za pomocą radia. Operatorzy dźwigów biorący udział w operacji muszą mieć odpowiednie doświadczenie i wykazywać się dobrą znajomością obsługiwanych urządzeń.
Przed dopuszczeniem do pracy operatora żurawia, sygnalisty i hakowego, pracodawca musi dać im dostęp do instrukcji eksploatacji oraz instrukcji bezpieczeństwa prac transportowych i instrukcji ewakuacji z kabiny żurawia. Niedopuszczalne jest wykonywanie przez jedną osobę jednocześnie pracy operatora żurawia, sygnalisty lub hakowego. Sygnalista i operator żurawia w trakcie wykonywania operacji komunikują się za pomocą urządzenia komunikacyjnego.
Sygnalista ustala drogę przemieszczanego ładunku, obserwuje ładunek w trakcie transportu, a także wydaje odpowiednie polecenia. W przypadku wystąpienia sytuacji niebezpiecznej sygnalista ma obowiązek wstrzymania prac transportowych i ostrzeżenia innych pracowników przed zagrożeniem. W celu zapewnienia bezpiecznego transportu ładunku za pomocą żurawia samojezdnego niezbędne jest zabezpieczenie terenu tj. oznakowanie stref niebezpiecznych oraz zapewnienia odpowiedniego oświetlenia placu, gdzie będzie transportowany ładunek.
Żurawie samojezdne to bardzo praktyczne urządzenia, mające wiele zastosowań. Są wykorzystywane w wielu pracach m.in. budowlanych, transportowych, załadunkowych itp. Dzięki swoim parametrom mogą unosić na dużą wysokość ciężkie ładunki oraz kosze robocze.
NIP 677-111-61-69 REGON 351308737
Numer konta PKO Bank Polski S.A.: 98 1020 2906 0000 1102 0015 0763
+48 602-292-252
Biuro Techniczne i Baza: ul. Ciepłownicza 35 31-574 Kraków
SERWIS 
