Jak czytać diagramy wózków widłowych?

Wózki widłowe najczęściej składają się z ramy wykonanej ze stali, podwozia z trzema lub czterem kołami oraz niskoprężnego czy też wysokoprężnego silnika. Ważna jest także przeciwwaga z tyłu pojazdu, zapewniająca równowagę wózka w trakcie transportowania ładunku. Z przodu pojazdu zamocowany jest pionowy maszt wraz z widłami, które mają kształt litery L. Dzięki łańcuchowi poruszają się w górę i dół. Widły zamontowane są na karetkach. Niektóre widły zastępowane są przez specjalistyczny chwytak umożliwiający transportowanie beczek, bel słomy lub kartonowych pudeł.

Ważne są również zabezpieczenia, które są montowane, aby ochronić operatora wózka przed niebezpieczeństwem. Kierującego urządzeniem osłania krata z metalowych płaskowników, dodatkowo na wózku montowana jest także metalowa klatka bezpieczeństwa chroniąca operatora przed spadającymi z góry przedmiotami. Kabina operatora jest wyposażona w kierownicę, pedały oraz dźwignie do kierowania pojazdem.

Rodzaje wózków widłowych

Na rynku dostępne są różne rodzaje wózków widłowych. Ich podział można sklasyfikować ze względu na napęd oraz z punktu widzenia pełnionej funkcji.

Podział wózków widłowych ze względu na napęd:

• Wózki widłowe spalinowe – napędzane olejem spalinowym lub za pomocą napędu gazowego. Z uwagi na emisję spalin służą do przemieszczania towarów na otwartych przestrzeniach. Wózki z takim napędem mogą być wykorzystywane w zamkniętych pomieszczeniach tylko wtedy gdy mają filtr ograniczający wytwarzanie spalin.
• Wózki widłowe gazowe – podobnie jak te ze spalinowym napędem mogą być stosowane na otwartych przestrzeniach, w innym przypadku potrzebują filtra. Urządzenia te zasilane są gazem płynnym, co powoduje, że spaliny są „czystsze” i mniej szkodliwe.
• Wózki widłowe akumulatorowe to pojazdy na prąd, które nie generują żadnych szkodliwych spalin. Mogą być wykorzystywane w każdym pomieszczeniu. Gdy jednak w urządzeniu są stosowane akumulatory kwasowo-ołowiowe, wtedy odpowiednio wentylowane powinny być akumulatorownie, czyli miejsca, gdzie ładowane są baterie trakcyjne. Takiej konieczności nie ma przy akumulatorach Li-Ion.

Podział wózków ze względu na funkcję:

• boczne wózki widłowe;
• terenowe wózki widłowe;
• wózki widłowe podnośnikowe zwane teleskopowymi;
• systemowe wózki widłowe;
• wózki widłowe wysokiego składowania;
• skrętne wózki widłowe;
• wózki widłowe wielokierunkowe;
• podwieszane wózki widłowe;
• kontenerowe wózki widłowe;
• antywybuchowe wózki widłowe.

Udźwig wózka widłowego – od czego zależy?

Udźwig wózka widłowego dotyczy przede wszystkim urządzeń podnośnikowych i oznacza dopuszczalną maksymalną masę ładunku, jaka może być podniesiona przy użyciu danego pojazdu. W kwestii udźwigu stosuje się dwa pojęcia: udźwig nominalny i zredukowany.

Udźwig nominalny to największa dopuszczalna masa ładunku wyrażana w kilogramach lub tonach, jaką urządzenie jest w stanie podnieść na wysokość do 3 300 mm z zachowaniem odpowiedniej odległości środka ciężkości od czoła wideł w normalnych warunkach pracy określonych dla danego osprzętu przez producenta.

Udźwig zredukowany określa maksymalne obciążenie,  jakie może podnieść wózek. Wartość ta zależy od wysokości podnoszenia, środka ciężkości oraz zastosowanego osprzętu.

Wartości nominalne to takie wartości, w stosunku do których urządzenie zostało zaprojektowane i zbudowane. Ich przekroczenie może spowodować uszkodzenie pojazdu.

Każdy wózek widłowy obowiązkowo musi być wyposażony w specjalną naklejkę z tabelą, z której operator może odczytać diagram udźwigu wózka widłowego. To właśnie na podstawie diagramu można poznać wartości, jakie wpływają na udźwig, są to:

• wysokość, na jaką maksymalnie można podnieść ładunek;
• maksymalna dopuszczalna waga ładunku;
• wymagana odległość środka ciężkości ładunku, który ma być transportowany od czoła wideł.

Diagram wózka widłowego – co zawiera?

Diagram udźwigu wózka widłowego określa wartość udźwigu nominalnego. Wartości są prezentowane w formie wykresu liniowego lub tabeli. Diagram wózka widłowego dostarcza bardzo ważnych informacji z punktu widzenia operatora urządzenia. Po określeniu wartości udźwigu nominalnego należy jeszcze wskazać prawidłowy środek ciężkości, który również jest określony w diagramie wózka.

Tabela z diagramem udźwigu wózka, oprócz tego, że znajduje się na urządzeniu, to dodatkowo musi być także dołączona do dokumentacji pojazdu.

Diagramów nie wolno stosować zamiennie dla wózków o innych parametrach. Dane zawarte w diagramie udźwigu zależą od marki i modelu wózka widłowego oraz parametrów charakterystycznych dla konkretnego urządzenia.

Jak odczytać diagram wózka widłowego?

Interpretacja danych udźwigu wózka widłowego z diagramu jest niezwykle prosta. Jej celem jest wskazanie nie tylko wartości nominalnej wózka widłowego, ale można także za jego pomocą poznać wysokość masztu i odległość środka ciężkości ładunku od czoła wideł. Posiadając dwie wymienione wartości, operator samodzielnie może określić trzecią. W sytuacji, gdy nie ma pewności, na jaką wysokość można podnieść ładunek i gdzie będzie jego środek ciężkości, można odczytać jego maksymalną wagę, czyli udźwig nominalny. Jeśli natomiast chcemy poznać  środek ciężkości przenoszonego ładunku, wtedy wystarczy określić masę ładunku i wysokość podnoszenia. Znając masę ładunku oraz odległość od czoła wideł środka ciężkości, można wyznaczyć maksymalną wysokość podnoszenia.

Przykładowy diagram udźwigu wózka widłowego:

Na powyższym przykładowym diagramie wózka widłowego widzimy, że mając ładunek o  masie 1300 kg i środku ciężkości 700 mm, możemy na danym urządzeniu podnieść ładunek o określonej masie na wysokość 3000 mm, czyli 3 metry.

Umiejętność odczytywania diagramu ważna dla operatora

Umiejętność odczytywania diagramu wózka widłowego jest niezwykle ważna z punktu widzenia operatora, ponieważ pozwala mu określić dwa istotne w jego pracy parametry:

• maksymalna wysokość podnoszenia ładunku o konkretnej wadze określana na podstawie wagi ładunku oraz jego środka ciężkości;
• maksymalna dopuszczalna masa ładunku określana na podstawie wysokości, na jaką trzeba podnieść ładunek oraz jego środka ciężkości.

Umiejętne odczytywanie diagramu jest istotne, ponieważ w sytuacji, gdy operator błędnie dokona odczytu i uniesie ciężki ładunek na zbyt dużą wysokość, wózek widłowy może utracić stateczność, co może doprowadzić do:

• przewrócenia się wózka widłowego, a w konsekwencji do uszkodzenia pojazdu, ładunku, a nawet doprowadzenia do obrażeń operatora;
• upadku ładunku z dużej wysokości i jego uszkodzeniu;
• upadku ładunku z dużej wysokości, co może doprowadzić do stworzenia zagrożenia zdrowia lub życia dla innych pracowników;
• uszkodzenia masztu wózka widłowego, np. jego wygięcie, odkształcenie, uszkodzenie układu podnoszenia.

Wózek widłowy to urządzenie, które jest wykorzystywane do podnoszenia i przenoszenia ciężkich ładunków. Prawidłowe odczytywanie diagramu przez operatora jest niezbędne w jego pracy, zapewnia bezpieczeństwo innym pracownikom i osobie go obsługującej, a dodatkowo uniemożliwia przeciążenie, wywrócenie lub uszkodzenia pojazdu.