Przegląd konserwacyjny żurawia – kiedy go wykonać?

Dźwignice, jakimi są żurawie to urządzenia transportu bliskiego, które mimo zróżnicowanej konstrukcji i parametrów łączy nadrzędna funkcja – możliwość transportowania pionowego ciężkich ładunków. Żurawie podlegają dozorowi technicznemu i muszą być użytkowane zgodnie z instrukcją eksploatacji oraz wymogami UDT. Konieczny jest również regularny przegląd konserwacyjny żurawia. W artykule prezentujemy prawne warunki eksploatacji żurawi, a także wskazujemy terminy przeglądów konserwacyjnych tych dźwignic.

Dozór pełny, ograniczony i uproszczony

Urząd Transportu Bliskiego dozoruje żurawie zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 roku w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. 2012 poz. 1468). Realizowanie dozoru technicznego i konserwacji żurawi  oraz innych tego typu dźwignic reguluje Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego.

Dz.U. 2018 poz. 2176

Dozór techniczny uproszczony i ograniczony

Dozór techniczny uproszczony stosuje się w przypadku UTB o udźwigu do 250 kg, z wyłączeniem dźwigów oraz urządzeń do przemieszczania osób

Dozorowi technicznemu ograniczonemu podlegają również żurawie stacjonarne i żurawie przewoźne inne niż szybkomontujące. Podobnie z żurawiami przenośnymi o udźwigu do 3200 kg. Żurawie objęte dozorem technicznym uproszczonym kontrolowane są badaniami doraźnymi  kontrolnymi co trzy lata.

Dozór techniczny pełny

Żurawie samojezdne, wieżowe, szynowe, szybkomontujące oraz żurawie przenośne o udźwigu powyżej 3200 kg podlegają pełnemu dozorowi technicznemu. W przypadku dźwignic objętych pełnym dozorem technicznym przeprowadza się pełne coroczne badania okresowe, badania odbiorcze w warunkach gotowości do pracy, a także zaświadczenia kwalifikacyjne operatorów i osób konserwujących.

Konserwacja żurawi – terminy przeglądów konserwacyjnych

Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego.

Dz.U. 2018 poz. 2176

Przegląd konserwacyjny żurawia z napędem ręcznym musi odbywać się co 90 dni. Żurawie przenośne i przewoźne inne niż szybkomontujące oraz stacjonarne kontrolowane są co 60 dni. W przypadku konserwacji żurawi samojezdnych, wieżowych, szybkomontujących, przewoźnych i szynowych przeglądy powinny odbywać się co 30 dni.

Pozostałe rodzaje przeglądów i badań, jakim podlegają żurawie

W trakcie eksploatacji żurawi podlegających dozorowi technicznemu przeprowadza się trzy rodzaje badań: okresowe, eksploatacyjne oraz powypadkowe lub poawaryjne.

Badania okresowe

Badania okresowe przeprowadzane są w przypadku urządzeń objętych pełną formą dozoru technicznego zgodnie z terminami określonymi dla poszczególnych rodzajów żurawi. Badania tego typu realizowane są w toku eksploatacji, a podczas badania weryfikowane są następujące aspekty:

• zrealizowanie zlecenia zamieszczenia informacji w protokole z poprzedniego badania,
• prawidłowa praca urządzeń zabezpieczających i ochronnych,
• prawidłowe umieszczenie napisów ostrzegawczych, informacyjnych i instrukcji obsługi,
• ocena, czy w trakcie eksploatacji nie powstały uszkodzenia lub zmiany stanu żurawia, które mają faktyczny wpływ na jego bezpieczeństwo eksploatacji lub mogą przyczynić się do powstania zagrożeń w przyszłości,
• ocena, czy urządzenie wymaga działań naprawczych.

Podczas badań okresowych lokalny organ jednostki Urzędu Dozoru Technicznego sprawdza zaświadczenia kwalifikacyjne konserwujących i operatorów dźwignicy, protokoły pomiarów elektrycznych, a także księgę rewizyjną i dziennik konserwacji urządzenia.

Badania eksploatacyjne

Zakres oraz formę przeprowadzania doraźnych badań eksploatacyjnych określa lokalna jednostka Urzędu Dozoru Technicznego zależnie od okoliczności, które uzasadniają jego przeprowadzenie. Okolicznościami tymi są: wymiany elementów technicznych, modernizacja lub naprawa żurawia albo jego montaż w nowej lokalizacji.

Celem doraźnego badania eksploatacyjnego jest potwierdzenie, że naprawy, modernizacje i montaż żurawia w nowym miejscu nie wpływają na jego bezpieczną eksploatację. Doraźne badania eksploatacyjne przeprowadzane są na pisemny wniosek eksploatującego i mogą zostać zlecone w przypadku:

• modernizacji uzgodnionej z UDT,
• naprawie konstrukcji nośnej oraz jej elementów,
• zmianie miejsca pracy urządzenia, które wymaga jego demontażu i montażu,
• wymiany: cięgien nośnych, urządzeń chwytających, urządzeń zabezpieczających, mechanizmów zmiany wysięgu lub podnoszenia.

Doraźne badania eksploatacyjne wymagają przeprowadzenia prób z przeciążeniem lub prób równoważnych, przeprowadzenia prób funkcjonowania urządzenia w danej wersji montażowej z obciążeniem, a także prawidłowości zainstalowania urządzenia zgodnie z instrukcją eksploatacji.

Badania powypadkowe i poawaryjne

Ten rodzaj badań przeprowadzany jest w przypadku uszkodzenia urządzenia lub nieszczęśliwego wypadku, do którego doprowadziła eksploatacja urządzenia. Celem badań powypadkowych i poawaryjnych jest ustalenie przyczyn zdarzenia oraz wyciągnięcie stosownych wniosków. Badanie to przeprowadzane jest przez lokalny organ UDT po uzyskaniu zawiadomienia o powstaniu niebezpiecznej sytuacji lub awarii.