Dozór techniczny nad dźwignicami

Każde urządzenie techniczne jest projektowane, wytwarzane i eksploatowane w sposób, który pozwala zminimalizować zagrożenia związane z jego użytkowaniem do akceptowalnego poziomu ryzyka. Najwięcej zagrożeń występuje w fazie eksploatowania urządzenia, kiedy podlega ono użytkowaniu przez wykwalifikowanych operatorów. Użytkowanie urządzenia wymaga stałego nadzoru Urzędu Dozoru Technicznego oraz regularnych czynności konserwujących zgodnie z zasadami dozoru technicznego.

Rodzaje urządzeń dźwignicowych podległych dozorowi technicznemu

Dozór techniczny stanowi określony ustawą zbiór działań, które mają na celu zmniejszenie ryzyka eksploatacji urządzeń technicznych. Obowiązki wchodzące w skład dozoru technicznego realizowane są przez lokalne jednostki państwowego Urzędu Dozoru Technicznego. Zasady, formy i zakres dozoru technicznego regulowane są przez art. 2 i 5 ustawy o dozorze technicznym.

Dozorowi technicznemu sprawowanemu przez Urząd Dozoru Technicznego podlegają urządzenia techniczne, które stwarzają zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego, a także środowiska i mienia poprzez wyzwalanie energii potencjalnej lub kinetycznej przy przemieszczaniu ładunków albo ludzi w ograniczonym zasięgu (Urządzenia Transportu Bliskiego). Poza tym dozór techniczny sprawowany jest również nad urządzeniami rozprężającymi ciecze lub gazy, które znajdują się pod ciśnieniem oraz urządzeń rozprzestrzeniających materiały niebezpieczne w trakcie ich magazynowania lub transportu.

Formy dozoru technicznego

Dozór techniczny nad określonymi urządzeniami technicznymi może być sprawowany w trzech formach: pełnej, ograniczonej i uproszczonej.

W ramach dozoru technicznego pełnego lub ograniczonego lokalna jednostka dozoru technicznego weryfikuje wykonanie określonych elementów i materiałów stosowanych do wytwarzania urządzeń transportu bliskiego (UTB), które podlegają dozorowi technicznemu (DT). Przeprowadzane są także badania typu urządzeń produkowanych seryjnie oraz realizowane są ich badania techniczne. Celem przeprowadzanych badań jest weryfikacja zgodności wykonania urządzeń technicznych z warunkami technicznymi DT oraz dokumentacją produktową.

Dozór techniczny uproszczony

W ramach dozoru technicznego uproszczonego DT obejmuje badania  zespół działań mających na celu sprawdzenie, czy urządzenia techniczne wytwarzane są zgodnie z warunkami określonymi w art. 9 ustępu 4. ustawy o dozorze technicznym.

Dozór techniczny ograniczony

Dozór techniczny ograniczony polega na przeprowadzaniu badań odbiorczych urządzeń w warunkach gotowości do pracy. Dodatkowo właściwa jednostka dozorująca przeprowadza kontrolę zaświadczeń kwalifikacyjnych osób konserwujących i obsługujących urządzenia techniczne. Na podstawie art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy o dozorze technicznym, dozór techniczny ograniczony nie określa badań okresowych. Realizowane są one w formie doraźnych badań kontrolnych urządzeń technicznych.

Dozór techniczny pełny

Ta forma dozoru technicznego przeprowadza kompleksowe badania odbiorcze urządzeń technicznych w warunkach gotowości do pracy. Lokalny organ Urzędu Dozoru Technicznego przeprowadza dodatkowo doraźne i okresowe badania techniczne urządzeń podlegających DT. Weryfikowane są również zaświadczenia kwalifikacyjne osób konserwujących i obsługujących urządzenia techniczne.

Badania techniczne dźwignic

Badania techniczne dźwignic stanowią obowiązek podmiotów eksploatujących urządzenia dźwignicowe, które są objęte pełnym i ograniczonym dozorem technicznym. Wyróżnia się 3 rodzaje badań technicznych dźwignic. Są to: badania doraźne (zwane również nadzwyczajnymi), badania okresowe i badania odbiorcze.

Badania doraźne

Badania doraźne stanowią badania kontrolne i eksploatacyjne, powypadkowe i poawaryjne, które wynikają z aktualnych, bieżących potrzeb podmiotu eksploatującego urządzenie techniczne.

Badania doraźne obejmują oględziny urządzenia w dostępnych miejscach i przeprowadzenie prób jego funkcjonowania w wersji montażowej bez obciążenia. Badanie doraźne eksploatacyjne obejmuje weryfikację prawidłowego zainstalowania urządzenia, prób z przeciążeniem i prób równoważnych, a także sprawdzenia dziennika konserwacji, protokołów pomiarów elektrycznych, księgi rewizyjnej oraz innej dokumentacji.

Badania okresowe

Badania okresowe realizowane są w trakcie eksploatacji urządzenia technicznego, które jest objęte pełnym dozorem. Badanie okresowe wykonywane jest na podstawie zlecenia umieszczonego w protokole poprzedniego badania.

Podczas badania sprawdzane jest, czy podczas eksploatacji nie powstały uszkodzenia lub niekorzystne zmiany stanu urządzenia mogące wpływać na bezpieczeństwo jego użytkowania. Badanie okresowe weryfikuje, czy urządzenie nie wymaga działań naprawczych, czy jego wyposażenie oraz urządzenia ochronne pracują w znamionowy sposób, a także czy wszelkie napisy i informacje są czytelne.

Badania odbiorcze

Badania odbiorcze to pierwsze badanie urządzenia technicznego, które wykonuje się pomiędzy zakończeniem jego wytwarzania a dopuszczeniem urządzenia do pracy. Od wyniku badania odbiorczego zależy, czy urządzenie będzie mogło być eksploatowane.

Celem badania odbiorczego jest sprawdzenie, czy urządzenie jest zgodne z dokumentacją techniczną, jego montaż oraz przeznaczenie są spójne z przepisami o dozorze technicznym i instrukcją eksploatacji, czy wszelkie oznaczenia, napisy, instrukcje i informacje ostrzegawcze są czytelne oraz zrozumiałe, a także czy urządzenie może być bezpiecznie eksploatowane.